Η νεκρόπολη των Κικώνων στην Κίρκη του Έβρου

 

Κόγχες προσφορών

Σε ορισμένους βράχους λαξεύτηκαν ευρύχωρες ταφικές κόγχες, που μερικές φορές μοιάζουν με μικρό δωμάτιο και πιθανόν να κατασκευάστηκαν για  περισσότερους του ενός νεκρούς.Επίσης, στη δυτική πλευρά της νεκρόπολης παρατηρείται συστάδα ταφικών κογχών που έχουν διαφορετικά μεγέθη και πιθανόν να αποτελούσαν τόπο ταφής διαφορετικών μελών της ίδιας οικογένειας.Ακόμη, βρέθηκαν μικρότερες ταφικές κόγχες λαξευμένες στο βράχο οι οποίες ήταν προορισμένες για παιδιά, πληθώρα λαξευμένων κοιλοτήτων που χρησίμευαν ως χώροι προσφορών (επρόκειτο για χυλό δημητριακών, γάλα, μέλι, κρασί κ.ά.) ή και προσφοράς νερού, καθώς και δύο μεγάλες λαξευμένες λεκάνες που προορίζονταν πιθανότατα για θυσίες ή για υδρομαντική χρήση.Στα δύσβατα σημεία των βράχων λαξεύτηκαν κοιλότητες, για να διευκολύνουν την ανάβαση.

Η δίψα του νεκρού



Βασίλης Κάργας

Η φωτογραφία είναι από το βιβλίο του Ιστορικού Αρχαιολόγου ΣΤΑΥΡΟΥ Δ. ΚΙΟΤΣΕΚΟΓΛΟΥ«Μια υδατόβρεχτη κικονική νεκρόπολη στη γη του Ορφέα» (εκδόσεις Μαίανδρος)
Αναδημοσίευση από: http://gr.altermedia.info/http://strangehellas.blogspot.com/2010/06/blog-post_6265.htmlΟι τάφοι είναι χωρισμένοι σε τρία μέρη από δύο ρυάκια, με κατεύθυνση Βορράς – Νότος, που “τροφοδοτούνται” με το νερό των πηγών που ρέει από το όρος Πανηγύρι, διασχίζουν τη βραχώδη έκταση και χύνονται σε κοντινό χείμαρρο.Ολοι οι τάφοι έχουν προσανατολισμό πάντα προς την κοίτη ενός ρυακιού, ενώ στην κορυφή τους υπήρχαν λαξευμένες κοιλότητες για την προσφορά νερού προς την ψυχή του νεκρού.“Η παρουσία του νερού στην κικονική νεκρόπολη είχε σκοπό να ικανοποιήσει τη δίψα της ψυχής του νεκρού, σύμφωνα με την ορφική αντίληψη ότι η ψυχή του νεκρού διψά, κάτι που βασανίζει ακόμα και σήμερα τις νεότερες λαϊκές δοξασίες”, εξηγεί ο κ. Κιοτσέκογλου.“Μέσα στους τάφους δε βρέθηκαν οστά, όστρακα κεραμικής ή οποιοδήποτε άλλο αντικείμενο, δεδομένου ότι παραμένοντας ανοιχτοί, συλήθηκαν κατά την αρχαιότητα ή λεηλατήθηκαν από τα ζώα.
Ετσι, δεν έχουμε μια ασφαλή χρονολόγηση. Με βάση όμως τη βιβλιογραφία και τους ανάλογους αυτού του τύπου τάφους που βρέθη καν σε περιοχές στη Βουλγαρία, μπορούμε να τους εντάξουμε με κάθε επιφύλαξη μεταξύ του 11ου και του 6ου αιώνα π.Χ., χωρίς να αποκλείεται η συνέχιση του ταφικού αυτού εθίμου και αργότερα.
Ανάλογη χρονολόγηση δίνεται και από παρόμοιους τάφους που έχουν βρεθεί στη Φρυγία, πόλη του Μίδα”, είπε ο ιστορικός – αρχαιολόγος Σταύρος Κιοτσέκογλου, μέλος ΕΤΕΠ του Τμήματος Ιστορίας – Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.
Ο κ. Κιοτσέκογλου εντόπισε την αρχαία νεκρόπολη και πρόσφατα, μάλιστα, εξέδωσε σχετικό βιβλίο με τίτλο “Μια υδατόβρεκτη κικονική νεκρόπολη στη γη του Ορφέα” (εκδόσεις “Μαίανδρος).


Αυτήν την περίοδο, εξηγεί ο κ. Κιοτσέκογλου, που συμπίπτει με την πρώιμη Εποχή του Σιδήρου στη Θράκη, θα πρέπει να λαξεύτηκαν οι βράχοι με τη χρησιμοποίηση σιδερένιων εργαλείων, αφού η λάξευση φτάνει βαθιά μέχρι τον πυρήνα τους.


“Η εύρεση αυτών των τάφων αλλάζει τα δεδομένα για την περιοχή, αφού μέχρι τώρα γνωρίζαμε τους κιβωτιάσχημους τάφους που είχαν βρεθεί σε αποικίες, όπως στη Ζώνη – Μεσημβρία και στη Μαρώνεια.
Ανάλογοι τάφοι έχουν βρεθεί και στη Βουλγαρία, όμως η συνύπαρξη τάφου και νερού, όπως σ’ αυτήν την υδατόβρεκτη νεκρόπολη των Κικόνων, δεν έχει εντοπιστεί σε άλλη περιοχή”, καταλήγει ο κ. Κιοτσέκογλου.
Γόνιμο έδαφος για ερευνητές
Ξεχωριστή σημασία για την έρευνα της θρησκείας των Θρακών αποκτά η αποκάλυψη της Θρακικής νεκρόπολης της φυλής των Κικόνων, στην Κίρκη του Εβρου, από τον ιστορικό – αρχαιολόγο Σταύρο Κιοτσέκογλου.
Οι λαξευτοί τάφοι του προϊστορικού νεκροταφείου και ιδιαίτερα ο εντυπωσιακός τάφος – κόγχη με την ανθρωπόμορφη όψη περιμένουν τους σύγχρονους ερευνητές να φωτίσουν τη ζωή, τα ήθη, τα έθιμα και τις ταφικές τελετουργίες των Κικόνων, ενός αρχαιότατου Θρακικού φύλου.
Η Πολιτεία χρειάζεται να δείξει κι εδώ το ενδιαφέρον της, όπως το έκανε έμπρακτα σε άλλες περιοχές της Θράκης με αρχαιολογικές αποκαλύψεις – πιο πρόσφατο παράδειγμα, ο ταφικός τύμβος στη Μικρή Δοξιπάρα με τις πέντε άμαξες των ρωμαϊκών χρόνων.
Ενας ήρωας στα «σπλάχνα» της μητέρας θεάς
Το σημαντικότερο εύρημα είναι η λαξευμένη ταφική κόγχη με ανθρωπόμορφη όψη. Στην κορυφή υπάρχει μικρή κοιλότητα και μια δεύτερη στο μέσον, μεταξύ των δύο κογχών.
Ο τάφος δεν περιείχε έναν απλό νεκρό, αλλά ήταν χώρος ταφής κάποιας σημαντικής προσωπικότητας, πιθανότατα ενός νεκρού Θράκα “ήρωα” της φυλής των Κικόνων.
Σε απόσταση τριών μέτρων από τον τάφο ρέει το νερό ενός ρυακιού, ενώ πάνω από τον τάφο και σε απόσταση 15 μέτρων υπάρχει μια “λιθοτράπεζα”, ένας βράχος λαξευμένος σε σχήμα τραπεζιού που χρησίμευε για κάποια τελετουργία.
Μετά θάνατον ζωή
“Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η χαρακτηριστική παράσταση του τάφου – κόγχη παραπέμπει στη χθόνια θεότητα του βράχου, τη Μητέρα θεά, που στα σπλάχνα της τοποθετείται ο νεκρός ήρωας.
Η ευρύτητα της θρησκευτικής συνήθειας να λαξεύονται κόγχες, τρύπες ή κοιλότητες στους βράχους – κοινή σε όλους τους λαούς, όπως και στους Κίκονες της Θράκης – βρίσκει την εξήγησή της στην πρωτόγονη ευλάβεια προς τη θεότητα της φύσης και ιδιαίτερα στη Μητέρα θεά.
Η πίστη στην τελευταία μπορούσε να ανακουφίσει το τραυματικό γεγονός του θανάτου και να εξασφαλίσει τη ζωή μετά το θάνατο”, εξηγεί ο κ. Κιοτσέκογλου.
Πάνω σε επίπεδο βράχο βρέθηκε χαραγμένη παράσταση του ήλιου, που μαζί με το νερό έχουν πρωτεύοντα ρόλο στην κικονική νεκρόπολη κι αποτελούν τα βασικά συστατικά των μυστηριακών Ορφικών τελετών.
Νεκρόπολη της αρχαίας θρακικής φυλής των Κικόνων, που χρονολογείται από τον 11ο έως τον 6ο αιώνα π.Χ., εντοπίστηκε βορειοανατολικά του χωριού Κίρκη, σε μια βραχώδη πλαγιά του όρους Πανηγύρι, σε απόσταση 26 χλμ. από την Αλεξανδρούπολη.Στην ανατολική και δυτική πλευρά των βράχων έχουν λαξευτεί 20 τάφοι – κόγχες, καθώς και κοιλότητες πάνω και γύρω από τους τάφους, που χρησίμευον για τοποθέτηση προσφορών προς τους νεκρούς. Ιδιαίτερα εντυπωσιακός είναι ένας τάφος – κόγχη με ανθρωπόμορφη λάξευση, που βρίσκεται αρκετά μακριά από τους υπόλοιπους τάφους της νεκρόπολης.