Κείμενο: Ρουμιάνα Τσβετκόβα
Οι Θράκες που έζησαν πριν από χιλιετίες στα εδάφη μας, ήταν γνωστοί ως καλοί μεταλλωρύχοι και μεταλλουργοί. Ένας από τους τόπους όπου βρέθηκαν τα ίχνη τους είναι ο λόφος Αντά Τεπέ στην Ανατολική Ροδόπη, όχι πολύ μακριά από τη σημερινή πόλη Κρούμοβγκραντ.
Πρόκειται για το αρχαιότερο γνωστό μέχρι τώρα ορυχείο χρυσού στην Ευρώπη. Χρονολογείται από τους επιστήμονες στη δεύτερη χιλιετηρίδα προ Χριστού, την εποχή των Μυκηνών και της Τροίας. Διαπιστώθηκε ότι και στις μέρες μας η περιοχή είναι πλούσια σε κοιτάσματα χρυσού.
Βούλγαροι αρχαιολόγοι αρχίζουν να ανακαλύπτουν τα μυστικά των αρχαίων μεταλλωρύχων στο Αντά Τεπέ ήδη το 2005. Από το 2010 το Εθνικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο και Μουσείο της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών εργάζεται πάνω σε σχέδιο αρχαιολογικής έρευνας του αρχαίου ορυχείου. Το σχέδιο χρηματοδοτείται από την εταιρεία Balkan Mineral and Mining, η οποία έλαβε εκχώρηση για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων χρυσού κοντά στο Κρούμοβγκραντ.
Συνολικά 2,5 εκατομμύρια λέβα είναι οι πόροι που προορίζονται για επιστημονικές έρευνες στο Αντά Τεπέ ως το 2014. Λόγω της εξαιρετικής αξίας του αρχαιολογικού χώρου όχι μόνο για τη βουλγαρική, αλλά και για την ευρωπαϊκή επιστήμη, στην έρευνά του εκτός από Βουλγάρους, συμμετέχουν και Γερμανοί αρχαιολόγοι, καθώς και πάνω από 20 ξένοι ειδικοί σε διάφορους επιστημονικούς κλάδους, 5 ξένα εργαστήρια και πανεπιστήμια.
Άποψη από την ανατολική πλαγιά του Αντά τεπέ
Μέχρι τώρα βρέθηκαν απομεινάρια εργοταξίων, σπιτιών και πέτρινων τειχών που περιστοίχιζαν κατά την Όψιμη Εποχή του Χαλκού το ψηλότερο μέρος του λόφου. Διάφορα πέτρινα εργαλεία, με τα οποία επεξεργάζονταν το μετάλλευμα και αρχαία πήλινα αγγεία επίσης είναι ανάμεσα στα ευρήματα που ανακάλυψαν οι επιστήμονες.
Σύμφωνα με τον διδάκτορα Χρήστο Ποπόφ, επικεφαλής των ερευνών, το αρχαίο ορυχείο είναι ασυνήθιστος αρχαιολογικός χώρος: "Μπορούμε να το φανταστούμε ως παλιό εργοστάσιο όπου εξορυσσόταν το πολύτιμο μέταλλο, και απ’ όπου ερχόταν ο πλούτος για τους περίφημους χρυσούς θησαυρούς των βασιλιάδων της Θράκης, που έχουμε δει στις μουσειακές εκθέσεις", εξηγεί ο επιστήμονας σε συνέντευξη για τη Βουλγαρική Ραδιοφωνία.
Έχουν ήδη εξορυχθεί 30 γραμμάρια χρυσού
"Για πρώτη φορά γίνονται γεωφυσικές μελέτες αρχαίου ορυχείου στη Βουλγαρία", τονίζει ο διδάκτορας Ποπόφ. "Για πρώτη φορά γίνεται λεπτομερής έρευνα του αρχαιολογικού χώρου με ακτίνες λέιζερ από τον αέρα. Εκπονούνται ψηφιακά τοπογραφικά μοντέλα που είναι πολύ πιο ακριβέστερα από τους συνηθισμένους τοπογραφικούς χάρτες. Για πρώτη φορά χρησιμοποιούμε μεγάλες σειρές άνθρακα 14 για τη χρονολόγηση της Εποχής του Χαλκού και της Εποχής του Σιδήρου στη Βουλγαρία. Από επιστημονική άποψη, αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί μας δίνει τη δυνατότητα με απόλυτη ακρίβεια να διαπιστώνουμε τη χρονολογία των συμβαινόντων στο Αντά Τεπέ".
Πήλινο δοχείο από την Όψιμη Εποχή του Χαλκού
Για πρώτη φορά η ομάδα επιστημόνων πραγματοποιεί και αρχαιολογικό πείραμα, με το οποίο κάνει αναπαράσταση της αρχαίας εξόρυξης χρυσού.
"Ο σκοπός μας ήταν με τη βοήθεια ακοντίων, αρχαίων πέτρινων και ξύλινων εργαλείων και με μεθόδους, που εφαρμόζονταν στην αρχαιότητα, να προσπαθήσουμε να εξορύξουμε χρυσό στο Αντά Τεπέ", συνεχίζει ο Χρήστο Ποπόφ. "Κατορθώσαμε να εξορύξουμε 30 γραμμάρια χρυσού περίπου. Το πείραμα ήταν πολύ χρήσιμο για μας, επειδή βρήκαμε απαντήσεις σε κάποιες από τις ερωτήσεις μας – για το επίπεδο ανάπτυξης της τότε κοινωνίας και τις τεχνολογίες εξόρυξης χρυσού που εφαρμόζονταν".
Θρακικό ιερό στο Αντά τεπέ
Προβλέπεται να χτιστεί σύγχρονο υπαίθριο μουσείο, αφιερωμένο στους αρχαίους μεταλλωρύχους και μεταλλουργούς. Οι επισκέπτες του μουσείου και κυρίως τα παιδιά θα έχουν την ευκαιρία με τη μορφή διάφορων παιχνιδιών ρόλων να μάθουν περισσότερα γι’ αυτή την ιστορική περίοδο και να μετατραπούν για λίγο σε αρχαιολόγους και μεταλλωρύχους, να προσπαθήσουν μόνοι τους να βρουν θησαυρούς και να εξορύξουν χρυσό.
Από τις 25 Ιανουαρίου ως τις 11 Μαρτίου στο Εθνικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο και Μουσείο μπορείτε να δείτε και την ειδική φωτογραφική έκθεση "Η Αρχαιολογία και η επιχειρηματικότητα σε συνεργασία", η οποία παρουσιάζει τα πορίσματα της έρευνας του αρχαίου ορυχείο χρυσού.
Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα
Οι Θράκες που έζησαν πριν από χιλιετίες στα εδάφη μας, ήταν γνωστοί ως καλοί μεταλλωρύχοι και μεταλλουργοί. Ένας από τους τόπους όπου βρέθηκαν τα ίχνη τους είναι ο λόφος Αντά Τεπέ στην Ανατολική Ροδόπη, όχι πολύ μακριά από τη σημερινή πόλη Κρούμοβγκραντ.
Πρόκειται για το αρχαιότερο γνωστό μέχρι τώρα ορυχείο χρυσού στην Ευρώπη. Χρονολογείται από τους επιστήμονες στη δεύτερη χιλιετηρίδα προ Χριστού, την εποχή των Μυκηνών και της Τροίας. Διαπιστώθηκε ότι και στις μέρες μας η περιοχή είναι πλούσια σε κοιτάσματα χρυσού.
Βούλγαροι αρχαιολόγοι αρχίζουν να ανακαλύπτουν τα μυστικά των αρχαίων μεταλλωρύχων στο Αντά Τεπέ ήδη το 2005. Από το 2010 το Εθνικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο και Μουσείο της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών εργάζεται πάνω σε σχέδιο αρχαιολογικής έρευνας του αρχαίου ορυχείου. Το σχέδιο χρηματοδοτείται από την εταιρεία Balkan Mineral and Mining, η οποία έλαβε εκχώρηση για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων χρυσού κοντά στο Κρούμοβγκραντ.
Συνολικά 2,5 εκατομμύρια λέβα είναι οι πόροι που προορίζονται για επιστημονικές έρευνες στο Αντά Τεπέ ως το 2014. Λόγω της εξαιρετικής αξίας του αρχαιολογικού χώρου όχι μόνο για τη βουλγαρική, αλλά και για την ευρωπαϊκή επιστήμη, στην έρευνά του εκτός από Βουλγάρους, συμμετέχουν και Γερμανοί αρχαιολόγοι, καθώς και πάνω από 20 ξένοι ειδικοί σε διάφορους επιστημονικούς κλάδους, 5 ξένα εργαστήρια και πανεπιστήμια.
Άποψη από την ανατολική πλαγιά του Αντά τεπέ
Μέχρι τώρα βρέθηκαν απομεινάρια εργοταξίων, σπιτιών και πέτρινων τειχών που περιστοίχιζαν κατά την Όψιμη Εποχή του Χαλκού το ψηλότερο μέρος του λόφου. Διάφορα πέτρινα εργαλεία, με τα οποία επεξεργάζονταν το μετάλλευμα και αρχαία πήλινα αγγεία επίσης είναι ανάμεσα στα ευρήματα που ανακάλυψαν οι επιστήμονες.
Σύμφωνα με τον διδάκτορα Χρήστο Ποπόφ, επικεφαλής των ερευνών, το αρχαίο ορυχείο είναι ασυνήθιστος αρχαιολογικός χώρος: "Μπορούμε να το φανταστούμε ως παλιό εργοστάσιο όπου εξορυσσόταν το πολύτιμο μέταλλο, και απ’ όπου ερχόταν ο πλούτος για τους περίφημους χρυσούς θησαυρούς των βασιλιάδων της Θράκης, που έχουμε δει στις μουσειακές εκθέσεις", εξηγεί ο επιστήμονας σε συνέντευξη για τη Βουλγαρική Ραδιοφωνία.
Έχουν ήδη εξορυχθεί 30 γραμμάρια χρυσού
"Για πρώτη φορά γίνονται γεωφυσικές μελέτες αρχαίου ορυχείου στη Βουλγαρία", τονίζει ο διδάκτορας Ποπόφ. "Για πρώτη φορά γίνεται λεπτομερής έρευνα του αρχαιολογικού χώρου με ακτίνες λέιζερ από τον αέρα. Εκπονούνται ψηφιακά τοπογραφικά μοντέλα που είναι πολύ πιο ακριβέστερα από τους συνηθισμένους τοπογραφικούς χάρτες. Για πρώτη φορά χρησιμοποιούμε μεγάλες σειρές άνθρακα 14 για τη χρονολόγηση της Εποχής του Χαλκού και της Εποχής του Σιδήρου στη Βουλγαρία. Από επιστημονική άποψη, αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί μας δίνει τη δυνατότητα με απόλυτη ακρίβεια να διαπιστώνουμε τη χρονολογία των συμβαινόντων στο Αντά Τεπέ".
Πήλινο δοχείο από την Όψιμη Εποχή του Χαλκού
Για πρώτη φορά η ομάδα επιστημόνων πραγματοποιεί και αρχαιολογικό πείραμα, με το οποίο κάνει αναπαράσταση της αρχαίας εξόρυξης χρυσού.
"Ο σκοπός μας ήταν με τη βοήθεια ακοντίων, αρχαίων πέτρινων και ξύλινων εργαλείων και με μεθόδους, που εφαρμόζονταν στην αρχαιότητα, να προσπαθήσουμε να εξορύξουμε χρυσό στο Αντά Τεπέ", συνεχίζει ο Χρήστο Ποπόφ. "Κατορθώσαμε να εξορύξουμε 30 γραμμάρια χρυσού περίπου. Το πείραμα ήταν πολύ χρήσιμο για μας, επειδή βρήκαμε απαντήσεις σε κάποιες από τις ερωτήσεις μας – για το επίπεδο ανάπτυξης της τότε κοινωνίας και τις τεχνολογίες εξόρυξης χρυσού που εφαρμόζονταν".
Θρακικό ιερό στο Αντά τεπέ
Προβλέπεται να χτιστεί σύγχρονο υπαίθριο μουσείο, αφιερωμένο στους αρχαίους μεταλλωρύχους και μεταλλουργούς. Οι επισκέπτες του μουσείου και κυρίως τα παιδιά θα έχουν την ευκαιρία με τη μορφή διάφορων παιχνιδιών ρόλων να μάθουν περισσότερα γι’ αυτή την ιστορική περίοδο και να μετατραπούν για λίγο σε αρχαιολόγους και μεταλλωρύχους, να προσπαθήσουν μόνοι τους να βρουν θησαυρούς και να εξορύξουν χρυσό.
Από τις 25 Ιανουαρίου ως τις 11 Μαρτίου στο Εθνικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο και Μουσείο μπορείτε να δείτε και την ειδική φωτογραφική έκθεση "Η Αρχαιολογία και η επιχειρηματικότητα σε συνεργασία", η οποία παρουσιάζει τα πορίσματα της έρευνας του αρχαίου ορυχείο χρυσού.
Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα
